x

<

>

historia

Konstrukcja, opracowana w latach 1951-1952 w Biurze Konstrukcyjnym Przemysłu Motoryzacyjnego przez zespół pod kierunkiem J. Ignatowicza, przewyższała wiele motocykli renomowanych firm światowych owego czasu.

Nic w tym dziwnego, skoro tworzyli go doświadczeni konstruktorzy opierając się na przedwojennych dokonaniach zespołu T. Rudawskiego, niezwykle utalentowanego konstruktora trzech modeli motocykli Sokół w PZInż. Stąd tak wiele podobieństw w konstrukcji silnika Junaka do Sokoła 600 i 500. Przy konstrukcji wzorowano się także na rozwiązaniach konstrukcyjnych takich motocykli jak angielskie AJS, BSA, Triumph czy Norton, choć nie bez wpływu konstrukcji niemieckich.

Wiele Junaków wyeksportowano m.in. do Węgier, Bułgarii, Turcji, Wenezueli, Mongolii i na Kubę. Junaki sprzedawano także w USA, w tym model szosowo-terenowy Scrambler oraz 21 sztuk wykonane na specjalne zamówienie, z wyposażeniem wzbogaconym o sakwy, gmole i dodatkowe oświetlenie (fabryczne oznaczenie - "Junak M10 de Lux").

W latach 1956-1965 wyprodukowano łącznie 91 400 motocykli Junak, w tym ok. 10 000 szt. modelu M07, a także rajdowe typu M07-R, crossowe typu M07-C, 2500 trójkołowców typu B20 (dostawczy ze skrzynią z plandeką) oraz 8500 wózków bocznych typów WB1 i W03. Produkowany był w SFM w Szczecinie, silniki typu S03 do wszystkich modeli Junaka produkowane były przez Zakłady Sprzętu Motoryzacyjnego w Łodzi.

Motocykl Junak stosowany był w Milicji Obywatelskiej jako motocykl pościgowy, używany też był w wyścigach motocross i rajdach terenowych.

W 1959 zawodnik Klubu Motocyklowego "Budowlani" z Gdańska Franciszek Stachewicz ustanowił na specjalnie przystosowanym Junaku polski rekord prędkości motocykla - osiągnął prędkość 149,3 km/h. Wydarzenie to zostało uwiecznione przez Polską Kronikę Filmową (PKF 16A z 1959 roku).

Ówczesne realia oraz zła lokalizacja produkcji Junaka spowodowały permanentne trudności z osiągnięciem wymaganej jakości. Te same przyczyny uniemożliwiły podjęcie produkcji nowocześniejszych wersji silników S130, S131, S132 konstruowanych w łódzkich ZSM a także modelu M13 oraz "M14 Iskry" - motocykla, który miał być następcą Junaka.

Junak był również bardzo drogi jak na możliwości ówczesnych polskich nabywców. Na przełomie lat 50/60 kosztował 24.000 zł (M10 "przejściowy"). Niestety już od 1963r nad firmą zbierały się czarne chmury. Nie pomogły prototypy M13 i M14 ,,Iskra’’, ani sukcesy sportowe, ani nawet obniżka ceny do 19020 zł. W roku 1965 z taśmy zjechało ostatnich 2680 maszyn i produkcja została wstrzymana.

Zwany przez niektórych polskim Harleyem, pomimo swoich niektórych wad był jednak motocyklem lubianym, stając się z czasem "kultowym". Charakterystyczny tzw. gang czyli odgłos pochodzący z rury wydechowej, w połączeniu z hałaśliwą pracą rozrządu umożliwia łatwe rozpoznanie tego motocykla nawet ze znacznej odległości, przy czym ta druga cecha jednocześnie jest "spadkiem" po Sokole, ale i jedynym bodaj ogniwem łączącym junaki z harleyami.

modele

M07
Pierwsze prototypy Junaka powstały w liczbie czterech już w 1953 roku. Z warszawskich prototypów wybrano jeden, który został zaprezentowany podczas wystawy X-Lecia w sierpniu 1954 roku na Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu.

W latach 1956-1965 wyprodukowano niemalże 10 tys. sztuk modelu M07,a właściwą produkcję M07 możemy zacząć liczyć dopiero od 1957 roku. Popyt na Junaka był ogromny , a motocykl mimo swoich gabarytów został bardzo ciepło przyjęty na rynku. W latach 1957-58 wyprodukowano niespełna 3 000 sztuk pojazdu, a model M10 który zaczęto produkować w 1959, stał się bardziej rozpoznawalny i popularny, a tym samym zaczął wypierać M07 i stał się w końcu flagowym modelem firmy.
M10
Motocykl JUNAK-M10 jest zmodernizowaną odmianą produkowanego do roku modelu M07 Konstrukcja motocykla M10 już w 1957 nastąpiła prezentacja modelu M10, oficjalnie wprowadzono go do produkcji w grudniu 1959 jednak pierwsze 20 tys. szt. modelu M10 wyprodukowane w latach 1960-1961 posiadały jeszcze niektóre cechy z poprzedniego modelu, przykładem może być przednia lampa.

Motocykle Junak posiadające cechy obydwu modeli nazwane zostały przejściówkami. Jego silnik był nieco wzmocniony względem M07, a osłona reflektora przybrała bardziej estetycznego kształtu, mieszcząc w sobie stacyjkę i prędkościomierz.
Z modelu M07 powstał M10, a następnie jego wersja ciężarowa B20 czy wersja dla Milicji Obywatelskiej.
B20
Przedprototyp modelu B20 wykonano w pierwszym kwartale 1959 roku, a bazowały one na modelu M07, ale to części i podzespoły z M10 były używane w produkcji pierwszych modeli. Z założenia, miał to być pojazd użytkowy, relatywnie tani, przeznaczony do przewożenia towarów.

Miał służyć niewielkim przedsiębiorstwom oraz gospodarstwom oraz wszystkim przewieźć swój ładunek. Tak prawdę mówiąc model B20 to prawie nic innego jak Junak M10 tyle, że bez tylnego zawieszenia. Pierwsze modele B20 produkowane seryjnie, pojawiły się na rynku w 1960 roku. a, w Szczecińskiej Fabryce Motocykli przez kilka lat wytworzono dokładnie 2539 sztuk Junaka B20 z czego na eksport trafiło 153 sztuki.