x

<

>

historia

Pierwszy model motocykla SHL, produkowany w latach 1938-1939, opracowany został przez inż. Rafała Ekielskiego w oparciu o brytyjski silnik Villiers 98 cm³, produkcję którego uruchomiono na podstawie umowy licencyjnej. Podwozie SHL 98 skonstruowane było z kształtowników tłoczonych z blachy łączonych śrubami z elementami odlewanymi. Motocykli tych wyprodukowano ok. 2 tys.

Po zakończeniu II wojny światowej postanowiono wznowić w Kielcach produkcję motocykli. W roku 1947 skonstruowano prototyp motocykla SHL 125 – M02 według własnego projektu, opartego na wzmocnionej konstrukcji ramy przedwojennej oraz krajowym silniku S01 o pojemności 125 cm³.

Model ten wprowadzony został do seryjnej produkcji w roku 1948. Po wyprodukowaniu ok. 200 szt., w ramach unifikacji z Sokołem 125 zastąpiony został przez SHL M03 (350 szt.), a od roku 1949 przez SHL M04 (15,5 tys.szt.).

W tym okresie w Wydziale Doświadczalnym Kieleckich Zakładów Wyrobów Metalowych (od 1948 r. nowa nazwa Huty Ludwików) pod kierunkiem Jerzego Jankowskiego konstruowano również motocykle sportowe: wyścigowe i rajdowe.

W jednym z modeli – RJ2 po raz pierwszy zastosowano w motocyklu polskiej konstrukcji widelec teleskopowy i tylne zawieszenie na suwakach. Niestety, do naszych czasów nie zachował się oficjalnie żaden z motocykli RJ2 W roku 1952 produkcja motocykli została przeniesiona z KZWM do Warszawskiej Fabryki Motocykli, gdzie do 1953/1954 r. pod znakiem SHL produkowano model przejściowy M05 wyposażony w w/w widelec.

Motocykle z przełomu 1953/1954 roku wyposażone były w widelec teleskopowy lub trapezowy (wykorzystywano stare zapasy). Niektóre motocykle przejściowe mają nabite na tabliczce znamionowej M04 przekreślone na M05.

Produkcja motocykli powróciła do kieleckiej fabryki w 1958 r., wraz z modelem SHL M06U z silnikiem S06 o pojemności 150 cm³. Produkcję tej wersji zastąpiono w 1959 r. przez wersję M06T z nowocześniejszym zawieszeniem przednim na wahaczu pchanym, którą produkowano do 1961 r.

W maju 1961 r. do seryjnej produkcji wprowadzono model SHL M11, który był pierwszym polskim jednośladem z silnikiem 175 cm³. Oprócz nowego silnika S32, wprowadzono takie nowości, jak: zamek kierownicy, tylny bagażnik, cygarowy tłumik, czy też sprzęgło z centralną sprężyną dociskową. Konstrukcja była cały czas modernizowana. W latach 1967-1968 produkowano ponadto ulepszoną wersję M11W, z nowym silnikiem W-2A Wiatr.

Modele M11 i M11W były produkowane także w wersji eksportowej – „Lux”. Sprzedawano ją m.in. w Stanach Zjednoczonych oraz w Indiach, które w 1963 r. zakupiły licencje na produkcję modelu M11 (produkcję zakończono w 2005 r.). W Indiach motocykl produkowany był pod marką Rajdoot.

W sierpniu 1968 r. wprowadzono do produkcji całkowicie nową konstrukcję. Był to motocykl SHL M17 „Gazela” z silnikiem 175 cm³, powstały częściowo jako rozwinięcie prototypowych konstrukcji M14 i M16 opracowywanych w latach wcześniejszych kolejno przez SFM i WFM. Model ten był produkowany w latach 1968-1970 jako ostatni ze znakiem SHL.

modele

SHL 98 ( 1938-1939 )
SHL 98 to pierwszy model motocykla SHL, produkowany w latach 1938-1939 w Suchedniowskiej Hucie Ludwików (stąd skrót "SHL") pod Kielcami, opracowany został przez inż. Rafała Ekielskiego. Motocykl wyposażony był w brytyjski silnik Villiers o pojemności skokowej 98 cm3. Była to solidna i wytrzymała konstrukcja, która świetnie sobie radziła na złych drogach, lecz to przełożyło się na masę własną, która wynosiła 78 kg i stanowiła górną granica dla tej kategorii pojemnościowej.

Jednak nawet przy jeździe z pasażerem średnia prędkość przejazdu wynosiła ok. 45-50 km/h. Cena motocykla też była atrakcyjna. Cena fabryczna wynosiła 700 zł, cenę handlową ustalono na 960 zł, lecz dzięki możliwości uzyskania zwrotu 20% kosztu z podatku dochodowego (ulga przy zakupie polskiego pojazdu) faktyczna cena dla większości odbiorców wynosiła tylko 768 zł. Uczyniło to SHL-ki poszukiwanymi pojazdami na polskim rynku. Do jesieni 1939 roku wyprodukowano około dwa tysiące pojazdów, lata czterdzieste miały przynieść 10 tysięcy sztuk rocznie, planowano eksport do wielu krajów świata lecz wybuch wojny przyniósł zniszczenia fabryki SHL i zrabowanie dokumentacji technicznej.
SHL M06 U/T ( 1958 – 1961 )
SHL M06 U był motocyklem sprzedawanym w wolnej sprzedaży tzn. bez talonów. SHL M06 U w odróżnieniu od innych wersji M06 miał silnik o pojemności 150 ccm, który osiągał moc 6,5 KM. Był to również pierwszy polski motocykl wyposażony w pełnopiastowe hamulce bębnowe. Wkrótce powstała nowa wersja – T - , w której zamieniono krytykowane przednie amortyzatory bez tłumienia olejowego na wahacz pchany z hydraulicznymi elementami resorującymi.

Model oznaczony symbolem M06 T wyszedł do produkcji w 1959 roku. Najistotniejszą zmianą było zastosowanie zawieszenia koła przedniego na wahaczu pchanym średniej długości, który współpracował z dwoma elementami resorującymi, ze sprężynami śrubowymi i hydraulicznymi amortyzatorami dwustronnego działania. Ponadto wprowadzono nowy układ dolotowy silnika, nowy reflektor o średnicy układu optycznego zwiększonej do 150 mm z wbudowanym prędkościomierzem , a także lampę tylną ze światłem hamulcowym. Model M06 T zszedł z linii produkcyjnych w 1961 roku, a liczba wyprodukowanych modeli wynosi 27 370 sztuk.
SHL M11 ( 1961-1968 )
Prototypy motocykla opracowano w 1959 - równocześnie z rozpoczęciem produkcji modelu M06T. Motocykl zaprezentowano na Targach Poznańskich w 1960, a produkcję rozpoczęto w maju 1961. SHL M11 był następcą modelu M06T z silnikiem o pojemności 150 cm³. Pomimo podobieństwa, stanowił nową konstrukcję i był pierwszym polskim motocyklem klasy pojemności 175 cm³. Nadwozie motocykla zostało opracowane w KZWM i w stosunku do poprzedniego modelu miało wzmocnioną ramę, z zamkiem kierownicy i zamykanym schowkiem pod kanapą.

Wprowadzono także nowe eleganckie blaszane obudowy boczne, osłaniające gaźnik, akumulator i filtr powietrza. d 1967 do lipca 1968 produkowano model M11W z nowym silnikiem W-2A Wiatr. Ogółem wyprodukowano ich prawie 180.000, w tym ponad 26.000 M-11W. Cena motocykla wynosiła ok. 15.000 zł. Większość motocykli trafiała na rynek polski, lecz część wyeksportowano, w tym do USA. W 1962 licencję na produkcję modelu M11 zakupiły Indie, gdzie produkowano go aż do 2005 roku pod nazwą Rajdoot.
SHL M17 Gazela ( 1968-1970 )
Prace nad następcą SHL M11 trwały w latach 1963-1968 i w rezultacie powstał SHL M17 Gazela z całkowicie nowym układem napędowym, związanym z dopasowaniem do stylistyki nowego motocykla. Silnik o oznaczeniu W-2 skonstruowany przez inż. Wiesława Wiatraka we współpracy z Politechniką Krakowską o pojemności zwiększonej o 1 cm³ (do 174 cm³) charakteryzował się m.in. mocą większą o 4,5 KM od silnika WFM S-32.

Motocykl po raz pierwszy w powojennej produkcji polskiej wyposażono w zapłon bateryjny oraz alternator 12-woltowy 50 W Gazeli po raz pierwszy w Polsce zastosowano też amortyzatory tylne z dwustopniową regulacją twardości, a także reflektor zabudowany ze zbiornikiem paliwa. Model turystyczny M17 produkowany był w okresie od września 1968 do 5 czerwca 1970 roku, w liczbie około 50.000 egzemplarzy, z czego ok. 15.000 na eksport. Motocykl ten nie odbiegał od nowoczesnych konstrukcji w owym czasie, głównym minusem była jego wysoka cena – 17 300 zł. Problemem były też awarie w układzie przeniesienia napędu (głównie skrzynia biegów) z uwagi na dysponowaną moc silnika. Dodatkowo silnik W-2 posiadał dość częstą tendencję do zacierania się w okresie docierania silnika. Brak popytu przyczynił się do zatrzymania produkcji.